Month: June 2020

Ղևոնդ Ալիշան

Գիրքը տպագրվել է 1895 թվականին Վենետիկում: Շատ հետաքրքիր, նույնիսկ ակտուալ ինֆորմացիա կա այդ աղբյուրում: Այսօրվա դրությամբ գիրքը ունի մեծ պատմական նշանակություն։

Ներկայացնեմ այդ գրքից մի քանի բույսերի համառոտ նկարագրություններ․

Կանեփ. Կանափ. Կանեփատ
Տնտեսութեան մէջ պիտանեգոյն և ամենածանօթ ի հին ժամանակաց, թէ զգեստու թէ դեղերու՝ եւս և ուտելու պիտանութեան համար:

Կոմար. Գոմար
Այսպէս անուանեն ի Պոնտոս այն գեղեցիկ ծառերը կամ թուփերը` զոր արեւմտեայք յունական բառիւք բարդեալ Rhododendron անուանեն, որ է ըսել Վարդածառ:

Մկնսոխ. Մկնասոխ
Բուսաբանք հարիւր տեսակ մի Մկնսոխ զանազանեն, որք ոչ միայն դեղերու բանի կու գան, այլ և իրենց կարմիր, կապոյտ և ճերմակ ծաղկամբք` զարդ են պարտիզաց

Յունապի

Յունապի, պտուղն այլ Յունապ կոչուած է, որ Դժնկաց ցեղէն է ըստ ձեւոյն, այլ պտղովն յարգի,

պտուղները շատ համով են և օգտակար:

Զղեար. Զկեռ. Զկռի

Պարտիզաց կամ այգւոյ Խնձոր: Ծանօթ պտուղ է:

Պապի պլոր. Պապկեպլոր. Պապկլոր. Պապլոր
Ըստ ոմանց է Կատուախաղող կամ Շնխաղող, և ըստ այլոց ուտելի բանջարեղէն` թարմ եղած ատեն, աղցանով. գոյնն մոխրագոյն, և կապուտիկ հատերով, կամ ավելի նռնագոյն և մանուչագոյն հատեր են իրարու կիպ, Թութի հատից պէս, և անոր նման` ծաղկանց պտուղ մի ձեւացընեն

Թաւրընջակ
Բառիս վերջաւորութիւնն նուազական ըլլալով` գուշակել տայ զԹաւրինջ, զոր չեմ գտած կամ լսած. Թաւրընջակն այլ ի լրոյ է քան ի գրոյ, և նշանակէ գարնան կանխիկ ծաղկանց մէկը, ինչպէս է և անունն Primula.

Սա` Primula algida-ն է, algida նշանակում է` սառը, այսինքն հանդիպում է բարձր լեռնային գոտում ուր միշտ ցուրտ է:

Աղբերաց արիւն

Մեր հայկական Աղբերաց արիւնն հիմայ ալ ծանոթ` ծաղիկ մ՚է, և ծաղկանց թագաւոր կամ թագուհի կըրնանք ըսել, գոնէ մեր երկրին մէջ. մեզի պանծալի, օտարաց նախանձելի, և ամենուն զմայլելի իր գունոյն համար, որ ամեն տեսող և քննող եւրոպացի զարմացուցեր է: Ինչուան հիմայ մեզի ծանօթ գտնուած տեղուանքն են Կարին, Բասեն, Ալաշկերտ, Տարոն (Մուշ), Վարագ լեռ, Լօռի, Կողբ (Սուրմալի), Վարաժնունիք (Տարաչիչակ):

Մենք բոլորս գիտենք, որ ուսումը լույս է, որը մարդուն դուրս է հանում խավարից:Բայց ձեր երեխան կարծում է, ո՞ր սրանք պարզապես բառեր են: Այնպես ստացվեց, որ գրեթե բոլոր երեխաները չեն սիրում դպրոց հաճախել:Եթե ձեր երեխան նրանցից մեկն է, ցույց տվեք նրան այս պատմությունները, թող կարդա, թե ինչպես են ամբողջ աշխարհի տղաները պայքարում իրենց ուսման իրավունքի համար, և միգուցե դա կօգնի փոխել նրա միտքը:

Աֆղանստան

Աֆղանստանում կրթություն ստանալու համար աղջիկները բառացիորեն վտանգում են իրենց կյանքը:Այս երկրում, մինչև 2001 թվականը, կանայք իրավունք չունեին սովորելու կամ աշխատելու:Թալիբանի ռեժիմը տապալվելուց հետո ,այդ սահմանափակումը հանվեց, բայց դա չի խանգարում, որ խստորեն պատժեն այն աշակերտուհիներին , ովքեր հաճախում են դպրոց:2015-ին դպրոց գնալիս երեք աղջիկ թթվասերվեցին:

Հոսպիտալում տուժածներից մեկն ասաց՝

«Ես ամեն դեպքում դպրոց եմ գնալու: Թող դա անեն հարյուր անգամ, այն չի կանգնեցնի ինձ »:

Սարսափեքի է որ սա միակ դեպքը չէ: Հանցագործներին չգտան:

Գրեթե բոլոր հանցագործությունները, որոնք վերաբերում են այս երկրում կանանց, մնում են չլուծված:

Աֆրիկա

Աֆրիկայի շատ երկրներում երեխաների համար կրթությունը շարունակում է մնալ շքեղություն:Այն երկրներում, որտեղ շարունակվում են ռազմական գործողությունները, համաճարակները և սովը տարածված են, կրթության իրավունքը փոխանցվում է հետին պլան:Բայց այնուամենայնիվ, շատ աղքատ վայրերում կազմակերպվում են ամենապարզ դպրոցները, դրանցից մի քանիսը գտնվում են հենց ծառերի տակ, որպեսզի ստվերը գոնե մի փոքր ընկնի:Այստեղ ամենափոքր ուսանողները սովորում են այբուբենը և սովորում են հաշվել:

Կոլումբիա

Որոշ երեխաների համար դպրոց տանող ճանապարհը դառնում է իսկական փորձություն, քանի որ դուք պետք է այնտեղ հասնեք ոչ թե ցամաքով, այլ ութ հարյուր մետր թռչելով խոր անդունդի վրա:Երեխաները կպչում են մետաղական մալուխներին և այդպիսով ընկնում Ռիո Նեգր գետի մյուս կողմը:Պատրա՞ստ եք նման թեստերի, որպեսզի դասը չթողնեք:

It’s summer, and we can’t go outside because of the virus. That’s why I sit at home and occasionally go out on the streets. While I’m sitting at home, my day goes by like this. I cook and I’m very good at it. Of course, like all teenagers i just watching movies.But even in watching movies, I do something useful.I watch movies in English and thus improve my English.

My nephews are here temporarily, and now I’m spending all day with them. It’s about how I spend my summer.

I hope my day will soon be much more interesting.

1 Ի՞նչ դեր ու նշանակություն ունի հողը բնության մեջ և մարդու կյանքում:

Հողը երկրակեղևի վերին փխրուն և բերքատու շերտն է, որտեղ աճում են բույսերը:Հողը բնության ամենագլխավոր պաշարներից է, գյուղատնտեսության գլխավոր արտադրամիջոցը: Հողը կապող օղակ է հանդիսանում կենդանի օրգանիզմների ու անկենդան բնության միջև: Հողը այն միջավայրն է, որում փոխազդում են կենսոլորտի տարրերի մեծ մասը, ջուրը, օդը և կենդանի օրգանիզմները:

Ձեր կարծիքով ինչու՞ են հողին անվանում տվյալ էկոհամակարգի հաելին:

Քանի որ հողը կապում է կենդանի և անկենդան բնությունը:Այս համակարգում ավելի կարևոր է հողի բարելավումը , շատացումը , քան ուղղակի պահպանումը կամ ճիշտ բաժանումը։ Հողը հայելին է իսկապես այս ոլորտում, որովհետև այն պարզ իր վրա ցույց է տալիս,արդյոք աշխատանքը եղել է իզուր թե արդյունավետ։ Մարդը բարելավվել է այն թե ոչ։ Հողօգտագործման հիմնական նպատակն է հենց հողի բարելավվումը։

3 Ի՞նչպես է ազդում աղտված հողը ամբողջ էկոհամակարգի վրա:

Ինչպես օդը և ջուրը հողը ենթակա է աղտոտմանը: Այն աղտոտվում է ռադիոակտիվ նյութերերից , որոնք կարող են թափանցել հող և կուտակվել այնտեղ ատոմային պայթյուններից հետո տեղումների արդյունքում, պեստիցիդներից, որորնք քիմիական միացությունների խումբ են, որոնք կիրառվում են մարդու համար անցանկալի օրգանիզմները ոչնչացնելու կամ դրանց թվաքանակը կրճատելու նպատակով , նաև պարարտանյութերից, որի բոլոր խմբերը, մասնավորապես քլոր պարունակող և ֆոսֆորական պարարտանյութերը: Մթնոլորտի վնասակար խառուրդները նստում են հողի մակերեսին, թափանցում են գրունտային ջրերի մեջ, իսկ դրանց մի մասն էլ փոշու ձևով վերադառնում է մթնոլորտ:

4 Ի՞նչպես ճիշտ օգտագործել ու պահպանել հողը։

հատուկ նշանակություն է տալիս հողի մշակմանը, որի ընթացքում ոչ միայն բացառվում է դրա քայքայումն ու տեղատարումը, այլև բարելավում է հողի վերին շերտի կառուցվածքը, հողը դառնում է ավելի արգավանդ: Լավ արդյունք է տալիս, օրինակ, թեք լանջերի հերկումը ոչ թե վերից վար, այլ լայնակի: Լայնակի վարուցանքի դեպքում դանդաղում է ջրի հոսքը, հետևաբար և նվազում հողի էրոզիան:

1 Ներկայացնել թափոնների հիմնախնդրի էությունը։

Թափոններ, մարդու կենցաղային և արդյունաբերական գործունեության ժամանակ նյութերի ու էնէրգիայի փոխակերպման հետևանքով առաջացող արգասիքներ, որոնք չունեն հետագա օգտագործելի հատկություններ։ Թափոնները մթնոլորդային օրի, ընդերքի, ջրեդի և հողերի աղտոտման աղբյուր են։

Թափոններն առաջանում են այն դեպքում, երբ մարդը դադարում է կառավարել իրեն համար ոչ պիտանի նյութական օբյեկտները (թափում է դրանք), և այդ օբյեկտները անցնում են ինքնակառավարման պայմանակարգի. աղբն սկսում է թափված մնալ և դանդաղորեն քայքայվել և աղտոտել միջավայրը:

2. Նկարագրել թափոնների առաջացման հիմնկան  պատճառները

Տարբերում են

• կենցաղային,

• արդյունաբերական

• վտանգավոր թափոններ։

Հիմնականում առաջանում են սպառման և արտադրության ընթացքում:

Վտանգավոր թափոններն իրենց ֆիզիկական, քիմիական կամ կենսաբանական հատկություններով կարող են վտանգ ստեղծել մարդու առողջության ու շրջակա միջավայրի համար։

3.Նկարգրել այդ թափոնների հետևանքով առացաջացած էկոլոգիան խնդիրներն ու կապը այլ էկոլոգիական խնդիրների հետ:

Թափոնները պարունակում են վնասակար նյութեր, ներառյալ վարակիչ հիվանդությունների պաթոգեն պարունակող նյութեր; Թափոնները վտանգ են ներկայացնում մարդու առողջության և շրջակա միջավայրի բնականոն վիճակի համար:

4.Ներկայացնել թափոնների նվազմանը ուղղված աշխատանքների հիմնական ուղղությունները:

Փորձել ճիշտ համակարգել աղբը:

Աղբը հիմնականում բաժանվում է հինգ մասի` մետաղ, ապակի, պոլիմերային նյութեր, թուղթ, օրգանական թափոններ:

Թափոնների նվազման լավագույն միջոցներից մեկը դրանց վերամշակումն է: