Հովհաննես Թումանյան 

Բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է 1869թ. փետրվարի 19-ին: Թումանյանի ստեղծագործություններում մարմնավորված են հայ ժողովրդի հավաքական իմաստնությունն ու հանճարը, նրա տենչերն ու երազանքները: 

Հովհաննես Թումանյանն սկզբնական կրթությունն ստացել է հայրենի գյուղում, ապա Ջալալօղլիում (այժմ՝ Ստեփանավան): 1883թ.-ից բնակվել է Թիֆլիսում: 1883-1887թթ. սովորել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում: 1893թ.-ից աշխատակցել է «Աղբյուր», «Մուրճ», «Հասկեր», «Հորիզոն» պարբերականներին, զբաղվել գրական և հասարակական գործունեությամբ:

Նա գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ: Գրողի լեզուն և մտածողությունը պարզ են, ժողովրդական: Նա խորությամբ է արտացոլել հայ ժողովրդի հոգեբանությունը, մտքերն ու ձգտումները: Թումանյանն իր քնարերգության մեջ արծարծել է հայրենասիրական, սոցիալական, քաղաքական, փիլիսոփայական, սիրային թեմաներ: Թումանյանը գրականության զարգացման հիմնական աղբյուր է համարել բանահյուսությունը: Այս սկզբունքով են ստեղծված «Սասունցի Դավիթ» (անավարտ), «Թմկաբերդի առումը» պոեմները, «Ախթամար», «Փարվանա» բալլադները: «Հառաչանք» (անավարտ), «Լոռեցի Սաքոն», «Մարոն» և «Անուշ» պոեմներում պատկերել է հայ նահապետական գյուղը՝ իր բարքերով, սովորույթներով, սոցիալ-կենցաղային հակասություններով: «Անուշ» պոեմում հավերժական ու անմահ սիրո հուզիչ պատմություն է: Հերոսուհին՝ Անուշը, կորցնելով իր սերը, կորցնում է նաև հոգեկան հավասարակշռությունը, չի կարողանում ապրել «պաղ ու տխուր» աշխարհում և իրեն նետում է գետը՝ վիշտը խառնելով Դեբեդի ալիքներին: Պոեմում Թումանյանը քննադատել է գյուղի հնացած, քարացած սովորույթները և նեղմիտ պատվախնդրությունը:  Թումանյանը ծավալել է նաև հասարակական և գրական լայն գործունեություն: 1905-1906թթ. հաշտարար դեր է կատարել ցարական կառավարության հրահրած հայ-թաթարական կռիվների ժամանակ, որի պատճառով 2 անգամ ձերբակալվել է: 1918թ. հայ-վրացական պատերազմի ժամանակ խստագույնս քննադատել է 2 հավատակից ժողովուրդների թշնամությունը հրահրողներին: 1899թ. նրա նախաձեռնությամբ Թիֆլիսում ստեղծվել է «Վերնատուն» գրական խմբակը, որի անդամներն էին Ավետիք Իսահակյանը, Դերենիկ Դեմիրճյանը, Լևոն Շանթը, Ղազարոս Աղայանը, Պերճ Պռոշյանը, Նիկոլ Աղբալյանը և ուրիշներ: Թումանյանի բազմաթիվ երկեր թարգմանվել են ռուսերեն, վրացերեն, տաջիկերեն, ուզբեկերեն, լիտվերեն, անգլերեն, պարսկերեն, իտալերեն, իսպաներեն, արաբերեն, ճապոներեն, շվեդերեն, չինարեն և այլ լեզուներով: Երևանում գործում է Թումանյանի թանգարանը, Դսեղում՝ տուն-թանգարանը: Նրա անունով են կոչվել Վանաձորի պետական մանկավարժական ինստիտուտը, հրապարակ Մոսկվայում, Երևանի տիկնիկային թատրոնը, փողոցներ, դպրոցներ, գրադարաններ Երևանում և Այսրկովկասի տարբեր վայրերում: 1980թ. սահմանվել է Հայաստանի գրողների միության՝  Թումանյանի անվան ամենամյա մրցանակը: 1957թ. օպերայի և բալետի թատրոնի շենքի առջև կանգնեցվել է նրա հուշարձանը: ՀՀ թղթադրամներից մեկի վրա պատկերված է Թումանյանի դիմանկարը: Մահացել է 1923թ.-ի մարտի 23-ին:

ԱՓՍՈ՜Ս…

Լըսի՛ր, սիրտըս երգ է ասում,
Նըվո՜ւմ, նըվո՜ւմ անդադար,
Լաց է լինում ու ափսոսում
Ինչ որ չըկար… ինչ որ կար…

Ափսոսում է ինքը իրան,
Այնպես կամա՜ց, այնքան խո՜ր…
Ափսո՜ս, որ չես լըսում նըրան―
Իմ սև սըրտին սըգավոր։

Հին։ Մագնեսիայի ճակատամարտ։Ճակատամարտը տեղի է ունեցել Սելևկյան թագավորության և հռոմեացիների միջև ,Մագնեսիա քաղաքի շրջակայքում , մ.թ.ա.190 թվականին։

Հռոմը հաղթելով հնարավորություն ստացավ տարածել իր ազդեցությունը Փոքր Ասիայում ։ Իսկ Սելևկյանների պարտության հետևանքով, իրենց անկախ հայտարարեցին Արտաշես Ա-ն Մեծ Հայքում և Զարեհը, Ծոփքի թագավորությունում։

Ապպիանոսն ու Լիվիոսը գրում են, որ հռոմեացիների զորքում կար 30 հազար ռազմիկ, իսկ սելևկյանների զորքում՝ 70 հազար:Սակայն հակառակորդները չէին կարող թվական նման տարբերություն ունենալ, և երկու կողմն էլ ունեցել են մոտ 50 հազար զինվոր: Պատմիչները թվական նման անհավասարություն են հաղորդում պարզապես փառաբանելու համար Հռոմին և ընդգծելու հռոմեացիների ուժն ու անպարտելիությունը: 

Նոր։ Կորեական պատերազմ։Պատերազմը իրենից ներկայացնում էր կոնֆլիկտ Հարավային և Հյուսիսային Կորեաների միջև,որը տևել է 1950 թվականի հունիսի 25-ից 1953 թվականի հուլիսի 27-ը ։Սակայն պատերազմի պաշտոնական ավարտը դեռևս հայտարարված չէ։

Սառը պատերազմի ժամանակներից այս կոնֆլիկտը հաճախ որակվում էր որպես ԱՄՆ-ի, իր դաշնակիցների և Չինական Ժողիվրդական Հանրապետության ու ԽՍՀՄ-ի միջև պատերազմի հետևանք։ Հյուսիսային կոալիցիայի մեջ էին մտնում Հյուսիսային Կորեան և իր զինված զորքերը, չինական բանակը (քանի որ պաշտոնապես համարվում էր, որ Չինական Ժողովրդական Հանրապետությունը կոնֆլիկտին չէր մասնակցում, չինական կանոնավոր զորքերը կազմում էին այսպես կոչված «Չինական ազգային կամավորներ»միությունը), ԽՍՀՄ-ը, որը նույնպես պաշտոնապես չէր մասնակցում պատերազմին, բայց մեծամասամբ իր վրա էր վերցրել դրա ֆինանսավորումը, ինչպես նաև չինական զորքերի մատակարարումը։

Ռազմական մեծաթիվ խորհրդատուներ և մասնագետներ Հյուսիսային Կորեայից հետ էին կանչվել մինչ պատերազմի սկսվելը, իսկ պատերազմի ժամանակ նորից մեկնել էին ետ՝ որպես Խորհրդային Միության հեռագրության կոմիտեի անդամներ։ Հարավից պատերազմին մասնակցություն են ունեցել Հարավային Կորեան, Մեծ Բրիտանիան և ՄԱԿ-ի խաղաղապահ ուժերը։

a)true

b)folse

c)folse

d)true

e)true

f)folce

Վահան Տերյան (իսկական անունը՝ Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան)՝ նշանավոր հայ բանաստեղծ ու հասարակական գործիչ։ Ծնվել է 1885թ հունվարի 28-ին Ախալքալաքի Գանձա գյուղում՝ հոգեւորականի ընտանիքում։ 1897թ Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս, ուր սովորում էին այդ ժամանակ իր ավագ եղբայրները։ Եղբայրների մոտ ապագա բանաստեղծը սովորում է ռուսերեն ու պատրաստվում ընդունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարան։

1899թ Տերյանը ընդունվում է Լազարյան ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի, Ցոլակ Խանզադյանի եւ այլ՝ ապագայում հայտնի դարձած, անձնավորությունների հետ։ Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը 1906թ, այնուհետեւ ընդունվում Մոսկվայի համալսարան, որից կարճ ժամանակ հետո ձեռբակալվում է հեղափոխական գործունեության համար ու նետվում Մոսկվայի Բուտիրկա բանտը։

1908թ Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների “Մթնշաղի անուրջներ” ժողովածուն, որը շատ ջերմ է ընդունվում թե՛ ընթերցողների, եւ թե՛ քննադատների կողմից։ 1915 «Մշակ» թերթում հրատարկվում է բանաստեղծի հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Երկիր Նաիրի» շարքը։

1917 հոկտեմբերին Տերյանը ակտիվորեն մասնակցում է բոլշեւիկյան հեղափոխությանը եւ այն հաջորդած քաղաքացիական պատերազմին։ Լենինի ստորագրությամբ մանդատով մասնակցում է Բրեստի խաղաղ պայմանագրի ստորագրմանը։ 1919 Տերյանը՝ լինելով Համառուսական Կենտրոնական Գործկոմի անդամ, առաջադրանք է ստանում մեկնել Թուրքեստան (այժմյան միջինասիական հանրապետություններ), սակայն ծանր հիվանդության պատճառով ստիպված է լինում մնալ Օրենբուրգում, ուր եւ վախճանվում է 1920թ հունվարի 7-ին:

Վահան Տերյանն իր բանաստեղծությունների մեծ մասը համախմբել է առանձին շարքերի մեջ («Մթնշաղի անուրջներ», «Գիշեր և հուշեր», «Ոսկի հեքիաթ», «Երկիր Նաիրի» և այլն): Արևելահայ բանաստեղծության մեջ Տերյանն առաջինն էր, որ դասական մակարդակի հասցրեց շարքերով գրելու սկզբունքը: Տերյանը մտածում և ստեղծագործում էր ոչ միայն առանձին բանաստեղծությունների, այլև շարքերի միջոցով: Շարքի մեջ մտնող յուրաքանչյուր բանաստեղծություն ներքին կապ ունի քնարական շարքի ընդհանուր մոտիվների ու տրամադրությունների հետ և դրանով իսկ ամբողջացում է շարքի մեջ ներկայացվող հիմնական գիծը: Իր հերթին շարքի մեջ մտնող յուրաքանչյուր բանաստեղծություն նրանից դուրս կարող է ընկալվել որպես առանձին ստեղծագործություն: Այդպիսին նաև Տերյանի բանաստեղծությունները:

ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ (ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆ)

ԱՂՈՏՔ

Քո պայծառ գահի անհաս բարձունքից

Մի՛ մերժիր սրտիս աղոթքը անբիծ …

ՍԱՖՈ

Ես ընկա անդունդները խավար,

— Իմ ցնո՛րք, նորից քեզ եմ կանչում.

Մոռացա ուղիներըս պայծառ,

Իմ սրտում դառը մութն է շնչում։

Դու անմութ աշխարհում ես ապրում,

Հիշի՛ր դու խավարում տանջվողին,

Քո սրտում արևներ են վառվում,

Արևիր սև կյանքիս մութ ուղին։

Հավիտյան ինձ քո սերն է այրում,

Դու լուսե՜ղ … Ինձ խավարն է ճնշում։

Ես մեռնում եմ այս մութ վիհերում…

Հեռավո՛ր, քեզնից չեմ տրտնջում…

МОЛИТВА

посвящается отцу

Любви проповедник! Сегодня я вновь

Взываю к тебе с бесконечной тоской.

Явись, беспечальный, чтоб снова любовь

Усталой душе даровала покой!

Пусть твой всепрощающий взор озарит

Мир темный страданий и горестных пут, —

Так с ясного неба, где солнце горит,

На землю лучи золотые текут.

Надежды покинули сердце, ушли,

Сомнения душу окутали тьмой, —

К тебе я взываю с остывшей земли:

«Явись! Раздели мое горе со мной!

О ты, беспечальный и кроткий, явись мне скорей,

Утешь мое сердце любовью бессмертной своей!»

ՃԱՄՓԱԲԱԺԱՆ

Կանգնած եմ նորից ահեղ անտառում

Ճանապարհների բաժանումի մոտ.

Հանգչում են վերջին կրակներն աղոտ,

Ու մութն է կրկին իջնում ու փռվում…

Անցած օրերըս շարքերով դալուկ

Շողում են ահա և անհետանում.

Չըգիտեմ կյանքը ինձ ո՞ւր է տանում. —

Ամեն ինչ հարց է, մթին հանելուկ։

Ծեծում են կուրծքըս քամիները բիրտ,

Հազար ձայներով անտառն է խոսում,

Ես ուղիների լաբիրինթոսում,

Եվ ողջը օտար, ողջը խստասիրտ։

Կանգնած եմ նորից ահեղ անտառում

Մութ ուղիների բաժանումի մոտ.

Պարզված է սիրտըս հեռուն ու հեռուն,

Այրում է հոգիս, անհուն մի կարոտ…

РАСПУТЬЕ

Вот опять, как случалось не раз,

Я в угрюмом лесу на распутье.

Меркнет свет, и, исполненный жути,

Мрак повсюду, хоть выколи глаз.

Только вспыхнет и канет во тьму

Суета и никчемность былого.

Жизнь ведет меня, словно слепого

Поводырь, а куда — не пойму.

Ветер с каждой минутой лютей.

Лес шушукает тысячеусто.

Все на свете и чуждо и пусто.

Я пропал в лабиринте путей.

Я стою, как случалось не раз,

Безнадежно устав, на распутье.

Как мне хочется света и сути,

Как темно мне и горько сейчас…

ԱՇՈՒՆ

Մեգ է, անձրև ու մշուշ

Իմ այգում մերկ,

Դառը թախիծ ու վերհուշ, —

Անվախճան երգ։

Հողմն է լալիս թփերում

Մերկ ու վտիտ.

Ցուրտ է, խավար է հեռուն

Եվ անժպիտ։

Սիրտըս թախծոտ ու խոցոտ,

Հոգիս հիվանդ, —

Ո՞վ արևոտ ու բոցոտ

Կըվառե խանդ։

Տունըս ավեր ու խավար՝

Օրըս անլույս,

Ո՞վ կըվառե ոսկեվառ

Երազ ու հույս….

ОСЕНЬ

Сад обнажен в тумане,

Мгла у крыльца.

Горечь воспоминаний —

Песнь без конца.

Ветер скулит с надрывом —

Жизнь, мол, одна, —

И под дождем тоскливым

Даль холодна.

И одиноко взгляду

Ночью и днем.

Кто воскресит отраду

В сердце больном?

В этом приюте краха

И темноты

Кто воскресит из праха

Пламень мечты?

The only animal aparat from humans whitch gets sunburn.A name for people who are afraid of spiders.A person who studies birds.The scientist who developed the theory of evolutionthe largest animal that has ever lived.

Թուրքականթեյ, սեւ թեյ տեսակ, որը առավել մեծ տարածում ունի Թուրքիայում և թուրքալեզու այլ երկրներում, այդ թվում նաեւ Հյուսիսային Կիպրոսում , Հայաստանում , Վրաստանում եւ Բալկաններում ։

Թուրքական թեյը, որը թուրքերեն կոչվում է çay (չայ) աճում է Սեւ ծովի հարավային ափերի բերրի հողերում մեղմ կլիմայի պայմաններում, որտեղ շատ են մթմոլորդային տեղումներ։

Թուրքական թեյի գրեթե ողջ պաշարները աճում են Սեւ ծովի հարավային ափին Ռիզեի մարզում ՝ հանդիսանալով տնտեսության կարևորագույն ճյուղը։

2004 թվականին Թուրքիայում արտադրվել է 205,5 հազար տոննա թեյ (թեյի համաշխարհային արտադրության ծավալների 6,4 %-ը)։ Նույն 2004 թվականին Թուրքիայում գրանցվել է թեյի օգտագործմամբ՝ մեկ անձին բաժին ընկնող չափով ամենամեծ ցուցանիշը՝ կազմելով 2,5 կգ մեկ անձի համար, որը ավելի շատ էր քան Մեծ Բրիտանիայում , որտեղ մեկ անձը տարվա ընթացքում օգտագործում է 2,1 կգ թեյ։

Թեյը պատրաստում են հատուկ թրմաթեյնիկում։ Թուրքիայում թեյ խմում են օրվա ցանկացած ժամին և ցանկացած վայրում։ Թեյը Թուրքիայում հյուրընկալության նշան է։ Եթե ցանկանում են պատվել հյուրին, նրան հյուրասիրում են թուրքական թեյի անուշաբույր տեսակներից։

Թուրքերը հիմնականում սիրում են խմել քաղցր թեյ՝ ավելացնելով 1- 2 կտոր շաքար թեյի բաժակին։ Մեծ քաղակությամբ թեյ են խմել նաև Օսմանյան կայսրությունում։

Robert often travels away from home on business. true
He always contacts his parents when he’s coming home folse
MI’ and Mrs Roper never know when Robert is going to arríve. folse
Ralph took Morris to work to ¡ook after him. folse
Morris typed a secret code beca use he wanled to delete the files. true
Pat and Tina decided to stop the cal’ in a quiet place because they wanted to sleep.true
Thc eows turned round and left when Pat and Tina put on a pop CD. folse

Deux amis se croisent dans la rue

Vas

Vais

Vas

Vais

2)

Allons

Allez

Va

3)

Vais

Va

Vont

4)

Va

Va

Vais

Allons

Vas

5)

Vas

Vais

Vas

Vas

6)

Vas

Vais

Vas

Vais

Vont

Vas

7)

Vont

Vas

Vais

8)

Vais

Allons

Vais

Vais